RIVM: nog steeds gevaarlijke stoffen in leefomgeving Tata Steel, geen effect maatregelen te zien

De concentraties schadelijke stoffen rond staalfabriek Tata Steel lagen ook in 2022 hoger dan elders in het land. Resultaat van maatregelen van Tata Steel om de uitstoot hiervan terug te dringen was in de regio nauwelijks terug te zien. De verhoogde concentraties lood en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) blijven een gezondheidsrisico vormen voor kinderen, zo concludeerde het RIVM dinsdag na nieuw onderzoek.

Het RIVM doet al jarenlang onderzoek naar de stoffen in de leefomgeving rond Tata Steel, een van de grootste industriële complexen van het land. In 2021 concludeerde het dat in 2020 schadelijke hoeveelheden lood en PAK’s waren aangetroffen. Kinderen konden deze stoffen bijvoorbeeld binnenkrijgen bij het spelen in speeltuinen.

Geen verandering

Een nieuw onderzoek van het RIVM maakt nu duidelijk dat er in twee jaar tijd geen verandering valt op te merken. Dit ondanks door Tata Steel genomen maatregelen: de fabriek werkt al langere tijd aan een reeks ingrepen, zoals het plaatsen van filters, om de uitstoot van schadelijke stoffen terug te dringen. Sommige maatregelen moeten nog genomen worden. Tata Steel zelf zegt uit eigen metingen te kunnen opmaken dat de uitstoot van PAK’s al met de helft is afgenomen.

In een toelichtende persconferentie zei Janneke Elberse van het RIVM dat het in principe mogelijk is dat bepaalde maatregelen van Tata Steel effect hebben gesorteerd: zo kan het plaatsen van een filter op een hoge schoorsteen ervoor zorgen dat er ver weg minder PAK’s neerdalen. Maar in de nabije omgeving is geen effect te meten. Elberse: „Dat is een teleurstelling. Je had gehoopt een vermindering te zien van bijvoorbeeld PAK’s.”

Lees ook dit andere nieuws over de staalfabriek van dinsdag: Tata Steel begint kort geding vanwege cameratoezicht op fabriek

De concentraties zijn in de regio niet helemaal gelijk verdeeld. Ze zijn het hoogst in Wijk aan Zee, een dorpje dat vlak bij de fabriek in de duinen ligt. Verhoogde concentraties PAK’s en lood worden ook gemeten in Beverwijk, maar de meetresultaten liggen hier wel stukken lager dan in Wijk aan Zee. Het RIVM wijst erop dat ook andere ‘bronnen’ in de omgeving kunnen bijdragen aan de gemeten concentraties, zoals de scheepvaart en het wegverkeer. Tata Steel is volgens het RIVM echter een „aanmerkelijke” bron van de gemeten stoffen.

Opvallend is dat de hoeveelheid ijzer in de leefomgeving als enige gemeten stof wel erg veel is afgenomen. Deze stof heeft echter nauwelijks een gezondheidsrisico, aldus het RIVM. Het instituut adviseert verder om vervolgonderzoek te blijven doen, om zo het eventuele effect van maatregelen te monitoren.

Controversieel bedrijf

In een reactie stelt staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat, CDA) dat het haar „tegenvalt” hoe lang het duurt om tot resultaten te komen. „Het bedrijf moet echt aan de bak.”

Omwonenden zijn al jaren zeer kritisch op Tata Steel (circa 9.000 werknemers), dat is uitgegroeid tot een van de meest controversiële bedrijven van Nederland. Inwoners van met name Wijk aan Zee vrezen voor hun gezondheid. Voor de provincie Noord-Holland is streng optreden tegen Tata Steel niet gemakkelijk, aangezien het bedrijf zich in veel gevallen aan Europese milieunormen houdt.

Tata Steel, onderdeel van het gelijknamige Indiase concern, is voornemens het productieproces de komende jaren ingrijpend te veranderen en staal te gaan maken op basis van waterstof. Daarbij zou ook de stofuitstoot moeten afnemen. Hoofddoel van deze omslag is echter de CO₂-uitstoot terugdringen: die bedraagt ongeveer 7 procent van het Nederlandse totaal. Voor steun bij de vergroening is Tata Steel in gesprek met het ministerie van Economische Zaken.