Oud-werknemer Uber eist vergoeding voor overwerk: ‘Het was geen baan. Uber legde mij een levensstijl op’

Haar miskraam was het absolute dieptepunt, vertelde Ligea Wells (50) woensdag in de rechtbank van het Hof in Amsterdam. Terwijl ze ‘s ochtends in het ziekenhuisbed in Brussel bijkwam van hevige bloedingen, opende ze haar laptop. „Waarom zou je dat doen, vraagt u zich af? Ik moest werken, had geen andere keuze”, zei de voormalige werknemer van Uber tegen de rechter. „Het was geen baan. Uber legde mij een levensstijl op.”

Wells werkte tussen 2014 en 2017 als managementassistent bij het internationale hoofdkantoor van Uber in Amsterdam. In die baan was ze, voor 4.350 euro bruto per maand, de belangrijkste contactpersoon voor Ubers topmanagement in elke regio buiten de Verenigde Staten. Een baan waar ze volgens haar advocaat „de hele tijd in afwachting was van een instructie” en daarom „feitelijk altijd aan het werk was”. Wells zou tijdens haar periode bij Uber 177 van de 217 weekenddagen hebben gewerkt.

Die overuren werden wel opgedrongen door haar werkgever, maar niet betaald, claimde Wells. De schadevergoeding van 120.000 euro die Wells eist van Uber werd in 2020 in eerste instantie door de kantonrechter afgewezen. Woensdag diende het hoger beroep.

Bang voor mijn baan

In de jaren dat Wells bij Uber werkte, heerste er bij het techbedrijf uit San Francisco een cultuur waarin extreem hard werken erbij hoorde. Een van Ubers bedrijfsprincipes luidde ‘always be hustlin’, wat zoveel betekent als: wees altijd bereid iets te regelen. Dat motto werd in 2017 bij de komst van de nieuwe topman Dara Khosrowshahi afgeschaft.

Het Amsterdamse hoofdkantoor van Uber stond in de jaren dat Wells er werkte bijzonder onder druk. Het bedrijf kreeg veel weerstand van autoriteiten in heel Europa, omdat de app de wet overtrad door chauffeurs zonder vergunningen te laten werken. Ligea Wells was in april 2015 een van de aanwezigen op het kantoor in de Amsterdamse Vijzelstraat toen de Inspectie Leefomgeving en Transport samen met Justitie een inval deed. Terwijl de ambtenaren de laptops van onder meer Ligea Wells doorzochten, probeerden systeembeheerders van Uber op de achtergrond de digitale sporen te wissen.

Wells vertelde woensdag dat ze een baan had waar ze „altijd aan moest staan”, in zowel Europese, Aziatische als Amerikaanse tijdzones werkte en om die reden vaak midden in de nacht werd gebeld. „Het hele kantoor leunde op mij.”

Ze hield er, zegt ze, ernstige gezondheidsklachten, een burn-out en een miskraam aan over. „Ik was bang”, zei ze. „Bang om mijn baan kwijt te raken. Want dat gebeurde als je klaagde bij Uber.”

Lees ook een interview met klokkenluider Mark MacGann over de relatie tussen Uber en Nederland: ‘Was dit het nou echt waard?’

Wie is verantwoordelijk?

Wie is er verantwoordelijk als een werknemer overuren maakt? De kantonrechter oordeelde in 2020 dat Uber als werkgever niet voor het werkethos van Wells verantwoordelijk kon worden gesteld.

De vrouw was volgens de rechter weliswaar een „overgekwalificeerde, perfectionistische, zeer hard werkende en loyale teamplayer”, maar was zelf verantwoordelijk voor het aangeven van haar grenzen. Die had ze, volgens de rechter, niet genoeg bewaakt. Ook kon er geen causaal verband worden aangetoond tussen haar gezondheidsklachten en de werkcultuur bij Uber.

De advocaat van Uber benadrukte woensdag dat „overwerk op eigen initiatief” niet betekent dat een werknemer aanspraak kan maken op extra loon. Bij Uber gaat het tevens „twee kanten op”, volgens een aanwezige personeelsfunctionaris van het bedrijf. Oftewel: soms ‘s avonds werken hoort erbij, maar dat betekent ook „dat je overdag kan gaan sporten of boodschappen kan doen”. Ligea Wells was volgens de advocaat van Uber „een volwassen vrouw met voldoende werkervaring om die overuren te voorkomen”.

De rechter spoorde de twee partijen aan een schikking te treffen. Dat was eerder niet gelukt, bleek woensdag tijdens de zitting. Aan een oproep van de rechter – „middelen die handel” – werd geen gehoor gegeven. Het financiële gat tussen wat Wells eiste en Uber aanbood te betalen was te groot.

De rechter doet 18 april uitspraak.