Nu is ook Pablo dood, de laatste inwoner van het verdronken dorp

Dit is Pablo Novak, de laatste inwoner van Villa Epecuen. Dat plaatsje in centraal-Argentinië was in de eerste helft van de vorige eeuw een toeristische badplaats aan een zoutwatermeer waaraan allerlei gezondheidseffecten werden toegeschreven. Om de toevoer van water beter te controleren, bouwden de inwoners een dam – die hun ondergang zou worden.

Eerst leek de dam de waterstand stabiel te houden, handig voor de toeristen. Maar toen werden weerspatronen plots onvoorspelbaarder. Eerst was er een lange periode van droogte waardoor veel water in het meer verdampte, daarna volgde in 1985 aanhoudende, extreme regenval. Die plotse verandering in het waterpeil kon de dam niet aan, die brak door, het zoute water overspoelde het dorp tot een hoogte van tien meter. Het was onbewoonbaar geworden en werd helemaal verlaten. Pas in 2009 kwam Epecuen weer droog te liggen, reden voor Pablo Novak om terug te keren naar zijn geboortedorp, om zich er als enige en allerlaatste bewoner te vestigen.

Foto’s: Irina Werning

„Toen ik het verhaal van Pablo hoorde, móést ik naar Epecuen”, vertelt de Argentijnse fotograaf Irina Werning tijdens een online gesprek vanuit Buenos Aires. „Als het gaat om de gevolgen van klimaatverandering, gaat het vaak over jongeren. Maar wat als er van deze 93-jarige óók iets te leren valt over omgaan met extreme veranderingen?” Ze spoorde Novak op en ging in 2023 met hem op pad.

Villa Epecuen ziet er post-apocalyptisch uit maar Pablo Novak had het er prima naar zijn zin, vertelt Werning. „Het is uiteindelijk ook een fotoserie van hoe je een nieuwe relatie aangaat met de natuur, met je omgeving.” Novak verbouwde zijn eigen voedsel, gebruikte al zeventig jaar hetzelfde bestek, luisterde dagelijks naar een radio die hij zelf repareerde.

Foto’s: Irina Werning

Toen Werning hem vroeg naar klimaatverandering, zei Novak dat hij daar nog nooit van had gehoord. „Toen ik hem vertelde over Greta Thunberg en hoeveel mensen bang zijn voor wat er komen gaat, zei Pablo: ‘Nou, dan moeten ze eens in de natuur komen wonen’.”

Pablo Novak voorzag in zijn levensonderhoud door zelf eten te verbouwen en kaas te maken. Hij had een paar koeien, dus hij wist dat hij moest zorgen voor voldoende gras als veevoer; en dat als hij de koeien de ene maand te veel gaf, er dan de volgende maand een probleem was, vertelt Werning: „Hij vroeg zich af of die jonge mensen uit de stad nog steeds zo bang zouden zijn als ze gewoon meer met de aarde zouden meeleven. Hij leefde simpel, maar kon soms hele heldere ideeën hebben.” Eind januari bereikte haar het bericht dat Novak vlak voor zijn 94ste verjaardag is overleden. Nu woont er niemand meer in Epecuen.

Delen Mail de redactie