Nationalisatie Rosneft moet brandstofvoorziening Oost-Duitsland veiligstellen

Het Russische oliebedrijf Rosneft heeft niet langer de controle over drie grote raffinaderijen in Duitsland. De Duitse regering besloot vrijdag tot nationalisatie van Rosneft Deutschland GmbH en RN Refining & Marketing GmbH, om met name de levering van brandstoffen in Oost-Duitsland veilig te stellen.

De drie raffinaderijen waar Rosneft een controlerend belang in had, maken zo’n 12 procent uit van de totale capaciteit in Duitsland om van ruwe olie brandstoffen te maken als benzine, diesel en kerosine. Daarmee is Rosneft een van de grotere oliebewerkers van Duitsland, aldus het ministerie van Economische Zaken in een persbericht.

Het belangrijkste onderdeel van de nationalisatie is de PCK-olieraffinaderij in het Oost-Duitse Schwedt (1.200 werknemers). Daar wordt 90 procent van de brandstof voor Berlijn geproduceerd, waaronder kerosine voor vliegveld Berlijn Brandenburg.

Alternatieve bronnen

PCK draait momenteel nog op Russische ruwe olie. Vanaf 1 januari gaat echter in de gehele Europese Unie een boycot in van Russische olie vanwege de oorlog in Oekraïne. De afgelopen maanden heeft de Duitse regering druk gezocht naar alternatieve bronnen van ruwe olie, via de Duitse zeehaven van Rostock en via Poolse havens. Die zoektocht werd bemoeilijkt doordat Rosneft, waarvan de eigenaar een vriend is van Poetin, het met 54 procent van de aandelen voor het zeggen had bij PCK. Polen weigerde hierdoor medewerking aan alternatieve aanlevering.

Duitsland heeft sinds half mei de wettelijke mogelijkheid om de controle over bedrijven over te nemen als energieleveranties in gevaar zijn. De regering was tot nu toe echter huiverig om Rosneft te nationaliseren, uit angst dat Rusland de gaslevering via Nord Stream 1 zou stopzetten en per direct zou stoppen met olieleveranties. Dat eerste hebben de Russen al gedaan; de tweede dreiging hangt nog boven de markt.

Naast de vraag hoe de raffinaderij in Schwedt nu aan voldoende ruwe olie komt, is nog onduidelijk wie de raffinaderij gaat uitbaten. Volgens bronnen van persbureau Reuters zou een Poolse concurrent interesse hebben. Shell, dat 37,5 procent van de aandelen in PCK heeft, liet in een verklaring weten niet te willen speculeren op mogelijke oplossingen voor het uitbaterprobleem. Shell heeft zijn aandeel afgelopen voorjaar in de etalage gezet. Een verkoop aan toen nog medeaandeelhouder Rosneft door de Duitse regering werd geblokkeerd.

Duitsland heeft sinds de Russische inval in Oekraïne flink het deksel op de neus gekregen wat betreft zijn energiepolitiek. Daarin werd, ondanks kritiek van onder meer de Verenigde Staten, uitgebreid gesteund op leveranties van gas en olie uit Rusland. Ook na de annexatie van de Krim (2014) bleef dat zo. Bondskanselier Olaf Scholz en zijn voorganger Merkel hebben lang volgehouden dat het openen van een tweede gaspijplijn naar Rusland, Nord Stream 2, een „privaat economisch voornemen” was.

Scholz zei vrijdagmiddag in een toelichting op de nationalisatie dat het belangrijk is dat „de regering er alles aan doet om de energievoorziening van Duitsland te verzekeren.” Eerder werd de Duitse tak van het Russische gasbedrijf Gazprom al genationaliseerd. „We weten inmiddels allang dat Rusland geen betrouwbare leverancier meer is van energie.”