Bij het Centraal Joods Overleg (CJO) zijn ze „ontzettend geschrokken”. Volgens voorzitter Chanan Hertzberger willen „tientallen” Joodse ouders hun kinderen vanwege de veiligheid laten overstappen naar een Joodse school. Zes kinderen zouden dat inmiddels hebben gedaan.
Er zijn in Nederland drie Joodse scholen, gevestigd in Amsterdam. Een basisschool, een school voor voortgezet onderwijs en een combinatie van beide. De Joodse scholen doen zelf geen uitspraken over de situatie, vanwege de veiligheid. Ze verwijzen naar het CJO. Voorzitter Hertzberger vertelt dat de stroom aanmeldingen zorgt voor praktische problemen: „Met aantallen leerkrachten, de grootte van klassen, dat soort dingen.” Van welke scholen de kinderen afkomstig zijn, weet hij niet.
Scholen een dag gesloten
De gemeente Amsterdam kan de aantallen die het CJO noemt niet bevestigen. „Wij hebben nu nog geen zicht op de aantallen van instroom of overplaatsing”, laat wethouder Marjolein Moorman (PvdA, Onderwijs) weten. Wel is bij de gemeente bekend dat er ook Joodse kinderen terugkeren uit Israël die een school zoeken in Nederland. Het zou gaan om zo’n vijftien kinderen. Volgens het CJO zijn die niet meegeteld bij de „tientallen” kinderen die binnen Amsterdam willen overstappen naar een Joodse school.
De zorgen van Joodse ouders zijn een weerspiegeling van wat er leeft in de Joodse gemeenschap, zegt Hertzberger. „De situatie in Israël leeft natuurlijk heel erg, maar wat ook heel erg leeft, is de vraag: zijn Joden nog wel veilig in Nederland? Vorige week was er die oproep tot jihad.” Hij doelt op de toespraak van een voormalige Hamas-voorman die vanuit Qatar alle moslims opriep de Palestijnen te steunen in hun strijd tegen Israël.
Vrijdag gingen in veel landen sympathisanten van de Palestijnen de straat op. De Joodse scholen in Nederland bleven die dag gesloten. Niet omdat ze onveilig waren, schreven ze aan de ouders, „maar omdat we erkennen dat het gevoel van veiligheid net zo belangrijk is”. Maandag gingen ze weer open, nadat de gemeente Amsterdam had toegezegd de beveiliging op te voeren.
Palestijnse vlaggen
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) zei dinsdag dat er „geen aanleiding is het dreigingsniveau te verhogen”. Wel zei demissionair premier Mark Rutte dat het kabinet „zeer alert” is op de veiligheid van de Joodse gemeenschap in Nederland.
Hertzberger: „Je hebt demonstraties, je hebt mensen die met Palestijnse vlaggen door de straten rijden, die daar foto’s maken. Mensen zijn al bang, en als je kind dan in een niet-Joodse omgeving zit… Er zijn in Nederland zo weinig Joden dat Joodse kinderen altijd de minderheid zijn in de school, behalve natuurlijk op de Joodse school. Dat is zwaar.”
Het CJO krijgt berichten van pesterijen tegen Joodse kinderen. „Kinderen brengen de Hitlergroet, hebben het over ‘kankerjoden’ of zeggen: jullie vermoorden Arabieren. Je hebt kinderen die daar tegen kunnen, maar er zijn ook kinderen die dat niet trekken.” Wat schijnend is, zegt hij, is dat dit ook Joodse kinderen overkomt die bijvoorbeeld in Groningen wonen. „Die kunnen niet overstappen.”
Lees ook ‘Zijn jullie oké?’ vraagt de leraar. ‘Nee’, antwoordt een leerling
Zowel de Amsterdamse onderwijswethouder Moorman als minister Mariëlle Paul (VVD), verantwoordelijk voor het primair en voortgezet onderwijs, laten weten dat zij de signalen over pesterijen van Joodse kinderen kennen. „Discriminatie, racisme en antisemitisme zijn onaanvaardbaar”, zegt Moorman in een verklaring. „Wij horen en herkennen al langer deze geluiden. Daarom zijn we hier veelvuldig over in contact met scholen.” De wethouder gaat vrijdag op bezoek bij twee Joodse scholen.
Minister Paul noemt het „vreselijk en volstrekt onacceptabel als leerlingen worden gepest, bedreigd of zich onveilig voelen in de klas. Als dat ertoe leidt dat leerlingen (denken aan) overstappen naar een andere school, is dat natuurlijk heel verdrietig.” Ook het ministerie weet niet om hoeveel kinderen dit gaat.
Paul wijst erop dat scholen verplicht antipestbeleid moeten hebben en ervoor moeten zorgen dat alle leerlingen zich vrij en veilig voelen. „De school moet in alle omstandigheden een veilige plek zijn.” En ze spreekt haar waardering uit voor scholen en leraren die er „juist in deze periode in slagen het moeilijke gesprek in de klas te voeren”. „Als zo’n gesprek schuurt, is dat niet erg. Maar een gesprek mag nooit overgaan in bedreigingen, pesten, racisme of antisemitisme.”
Correctie (19-10-2023): In een eerdere versie van dit artikel stond dat Joodse kinderen die terugkeren uit Israël en een school zoeken in Nederland volgens het CJO wél worden meegeteld bij de „tientallen” kinderen die binnen Amsterdam willen overstappen naar een Joodse school. Maar dat is niet zo, dat is hierboven aangepast.
