De vier problemen van het kwakkelende Just Eat Takeaway

Wanneer is de bodem bereikt? Bij 30 euro? 20? 10 misschien? Beleggers in het Amsterdamse maaltijdplatform Just Eat Takeaway (JET) durven het dieptepunt van hun aandeel al maanden niet meer te voorspellen. De koers van JET daalde afgelopen anderhalf jaar met meer dan 80 procent. Daarmee presteert JET het slechtst van alle bedrijven in de Amsterdamse AEX-index.

Woensdag presenteert het bedrijf van Jitse Groen (omzet 2021: 5,3 miljard euro) de cijfers over het afgelopen halfjaar. Met als belangrijkste vraag: hoe gaat het bedrijf uit het dal komen? Dit zijn de grootste problemen van Just Eat Takeaway.

Probleem 1:

De economie

Omdat centrale banken in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Europa dit jaar de rentes weer verhogen, mijden beleggers risico. Met een hogere rente wordt sparen weer relatief aantrekkelijk. Dat maakt het voor beleggers minder noodzakelijk om in relatief risicovolle aandelen te stappen.

Beleggers keren zich hierdoor af van de toch al hoog gewaardeerde techaandelen, met name de bedrijven die geen winst maken en vooral op groei gericht zijn. Dat treft maaltijdbezorgers als JET en concurrenten, die het allemaal moeilijk hebben.

In de wereld van maaltijdbestelsites is het moeilijk geld verdienen. Klanten zijn gewend weinig te betalen voor thuisbezorging van eten en de kosten voor bezorgbedrijven zijn hoog. Zeker voor Just Eat Takeaway, dat, anders dan concurrenten Deliveroo en Uber Eats, bezorgers niet per bestelling betaalt, maar per uur.

De concurrentie is keihard. Maaltijdbezorging is een winner takes all-markt, waarbij per land vaak niet meer dan één of twee bezorgbedrijven overleven. Het idee: laat zoveel mogelijk restaurants aansluiten, bereik een zo groot mogelijke naamsbekendheid en zorg zo dat je de populairste bezorgapp wordt en daarmee alle andere apps irrelevant maakt.

Om dat te bereiken, steekt JET honderden miljoenen in marketing: dure reclames met popsterren als Katy Perry en Snoop Dogg en sponsoring van grote evenementen, zoals de Champions League. Mede door de hoge kosten van marketing en bezorging is JET niet winstgevend.

Tijdens de coronapandemie groeide de vraag naar maaltijdbezorging enorm, omdat restaurants die hun deuren moesten sluiten versneld overgingen tot bezorging van maaltijden. Duidelijk is nu dat de bestelsites die groei met het heropenen van de samenleving niet vast weten te houden. Daar komt bij dat consumenten door de hoge inflatie minder bestellen.

De combinatie van een moeizaam verdienmodel en afnemende groei maakt dat Just Eat Takeaway een aandeel is dat beleggers in deze tijden van crisis links laten liggen, legt beursanalist Nico Inberg uit. „De beurskoers is een voorspelling van winsten in de toekomst, maar beleggers hebben ernstige twijfels over het verdienmodel van Just Eat Takeaway en andere maaltijdbezorgbedrijven”, zegt hij. „De perspectieven voor deze bedrijven zijn somber.”

Probleem 2:

Grubhub

Het grootste hoofdpijndossier voor Groen: de moeizaam draaiende Amerikaanse maaltijdbezorger Grubhub, door JET vorig jaar overgenomen voor 6,4 miljard euro.

De koop van de op twee na grootste maaltijdbezorger van de Verenigde Staten was dé kans voor JET om zich in te vechten op de Amerikaanse markt. Achteraf bleek de timing ongelukkig: Grubhub kon zijn twee concurrenten (DoorDash en Uber Eats) niet bijbenen tijdens de pandemie. Daarnaast werd JET geconfronteerd met een wettelijk maximum dat maaltijdbezorgers in verschillende regio’s aan commissies van restaurants mogen vragen. Deze volgens Groen „ongrondwettelijke” maatregel kostte Grubhub tientallen miljoenen.

Onder druk van JET’s aandeelhouders is Grubhub inmiddels weer in de etalage gezet. Afhankelijk van de verkoopprijs moet JET daar mogelijk miljarden verlies op nemen. Voor Groen is de situatie met Grubhub „hartstikke lastig”, zegt Inberg. „Iedereen zegt: ‘Jitse, je moet Grubhub verkopen’, maar je wilt dat bedrijf ook niet voor een appel en een ei wegdoen.”

Wel een meevaller: Grubhub sloot onlangs een lucratieve deal met Amazon, waarmee 200 miljoen abonnees van Amazons bezorgdienst Prime toegang krijgen tot Grubhub. Volgens The Wall Street Journal leverde de deal Grubhub in een paar weken al twee miljoen nieuwe abonnees op voor de nieuwe bezorgservice Grubhub+. Voor Amazon – dat de ambitie heeft alles te bezorgen, dus ook maaltijden – kan een overname van Grubhub een interessante optie zijn.

Lees ook het interview met Jitse Groen (2020): ‘Je kan toch niet meer van ons winnen’

Probleem 3:

Aandeelhouders

De koers van JET staat inmiddels zó laag, dat het bedrijf ten prooi dreigt te vallen aan shortsellers: beleggers die speculeren op een dalende koers en het aandeel zo in een negatieve spiraal naar beneden brengen. Grote fondsen als BlackRock en Marshall Wace breidden onlangs hun short-posities uit, wat het aandeel verder naar beneden trekt.

Die negatieve dynamiek kan ertoe leiden dat het aandeel Just Eat Takeaway zó goedkoop wordt dat het bedrijf makkelijker over te nemen is. JET heeft nu een beurswaarde van zo’n 3 miljard euro, nog maar de helft van wat het een jaar geleden voor Grubhub betaalde.

De vraag is wie JET zou kunnen of willen kopen. Overname door Amerikaanse concurrenten als DoorDash of Uber kan door JET’s aandeel in Grubhub op Amerikaanse mededingingsbezwaren stuiten. Tegen een overname door de Duitse concurrent Delivery Hero is JET in ieder geval tot april volgend jaar beschermd, op grond van afspraken die zijn gemaakt tijdens JET’s overname van de Duitse bezorgtak van Delivery Hero in 2018.

Misschien wil het aan de Amsterdamse beurs genoteerde Prosus het bedrijf van Jitse Groen wel kopen. De techinvesteerder probeert zich al tijden in te vechten in de maaltijdbezorgmarkt en heeft voldoende geld.

Probleem 4:

Jitse Groen

Jitse Groen was tot voor kort de onbedreigde topman van het bedrijf dat hij in 2000 oprichtte onder de naam Thuisbezorgd. Onder zijn leiding groeide het uit tot het op een na grootste maaltijdplatform ter wereld. Alleen het Chinese Meituan is groter.

Groen staat bekend als een leider met een goed instinct, die vasthoudt aan principes en zich lastig laat coachen of adviseren. Nu zijn bedrijf het moeilijk heeft, groeit ook de kritiek van aandeelhouders op de leiderschapsstijl van Groen.

Tijdens de laatste aandeelhoudersvergadering, in mei, leidde dat tot een openlijke confrontatie tussen Groen en Pieter Taselaar, wiens hedgefonds Lucerne Capital toen zo’n half procent van de aandelen JET in handen had. Taselaar had Groen vlak daarvoor in een interview met NRC „megalomaan en koppig” genoemd. Tijdens de aandeelhoudersvergadering reageerde Groen geïrriteerd op een vraag van Taselaar. „Ik las voor het eerst over jou in de krant. Hoe kun je zeggen dat het management niet naar je luistert als we elkaar nauwelijks kennen?”

Die bewuste vergadering heeft kwaad bloed gezet onder aandeelhouders. Zo laat Pieter Taselaar weten na de aanvaring met Groen al zijn aandelen te hebben verkocht. „Eigenlijk moet Jitse iemand inhuren die hem moet vertellen hoe hij communiceert met de markt”, zegt Inberg. „De aandeelhouders zijn de mensen die hem kunnen maken of breken.”