Column | Die jurk omlijst puur genot

‘Laat ze breien’ schreef Annie M.G. Schmidt als heropvoedingsmethode voor bullebakken en dat is goeie raad. Ik zeg aanvullend: geef ze een jurk. Dat zal ze leren. Een jurk bevordert reflectie en introspectie, een welgemikte jurk is van doorslaggevende invloed. Vandaar dat ik opveer bij de podcast The Truth Behind #TheDress. Ik zet ’m aan en zit klaar voor een verhaal. Over Chanels ‘Little Black Dress’ (zijn er nieuwe feiten?). Of over de jurk in de moderne schilderkunst (jurken in ontkenning). Of de betekenis van de jurk in de dans (van Jiri Kylián tot Fred Astaire en terug), of in de films van Hitchcock (Grace Kelly in Rear Window, in To Catch a Thief, in veelzeggende jurken van Hollywoodlegende Edith Head, wanneer krijgt die een retrospectief in filmmuseum Eye?). Maar de podcast gaat over een foto van een jurk. #TheDress ging viral omdat de een hem ziet als zwart met blauw en de ander als goud met wit. Lijkt vreemd, is dat niet, het is optometrisch snel verklaard. Waarna de podcast uitmondt in niet minder dan een gesprek over wat waarheid is.

Natuurlijk ga ik naar het Kunstmuseum Den Haag want daar worden jurken van Balenciaga geëxposeerd. Nooit van gehoord? Geeft niet maar gun jezelf (m/v) een blik op Balenciaga’s jurken, al was het maar om zijn plooien mee te maken, ze lijken gepenseeld. Maar vooral voor de variaties van zijn grand black dress. Evenwichtig en tijdloos mooi maken ze gekibbel belachelijk, laat staan een woede-aanval.

Een van de stapels in mijn huis zakt omver, gelukkig maar want daardoor vind ik het boek Tudor Fashion terug. Ik heb het al een jaar, nu lees ik het dan. Had ik eerder moeten doen. Via de ene waanzinnige outfit na de andere ontrafelt het hoe serieus het Engelse hof van de 16de eeuw kleding nam. Jurken waren een showcase. In haar Henry VIII-romancyclus beschreef Hilary Mantel hoe Jane Seymour gevangen zat in een jurk – stijf van parels bleef hij staan als zij een buiging maakte en erin verdween. Ook het buis van een koning was een soort korte jurk, rijkversierd zong dat de lof van zijn macht en stevige dijen.

Recent werd in de Netflix-serie The Crown de farce van het huwelijk van Diana en prins Charles verbeeld. Niet via zijn brave operette-uniform maar via de zeven meter lange Disney-prinsessensleep van haar bruidsjurk. Menige jurk ondersteunt een verhaal, ik zie het ook weer in het Frans Hals Museum. Daar wordt de video-installatie The Krazy House (2009) vertoond. Een meesterstuk van Rineke Dijkstra met vijf verwoed dansende teenagers. Maar vooral met Nicky, het meisje in de Lycra mini-jurk. Een soort kinderjurkje dat haar pure genot omlijst. Door dat jurkje wordt The Krazy House een treurdicht over de aanstormende verloren onschuld.