Arbeidsinspectie: vier op vijf distributiecentra onveilig

Vier op de vijf distributiecentra hebben vorig jaar veiligheids- en gezondheidsregels overtreden. Dit blijkt uit een nog niet gepubliceerde rapportage van de Nederlandse Arbeidsinspectie, ingezien door NRC. De distributiecentra hebben veiligheidsvoorschriften overtreden, coronavoorschriften niet gevolgd (zoals anderhalve meter afstand houden) of het werk was er fysiek of mentaal te zwaar.

De Arbeidsinspectie controleerde vorig jaar tweehonderd distributiecentra. Daarvan hebben er 163 zich minstens één keer niet aan de regels gehouden. Om welke distributiecentra het gaat, schrijft de Arbeidsinspectie niet.

Twintig keer heeft de inspectie het werk stilgelegd „omdat er ernstig gevaar was voor de werknemers”. Zo worden orders verzameld van hoge stellages. Soms waren die niet afgeschermd, waardoor medewerkers van negen meter hoogte konden vallen. Van de onderzochte distributiecentra waren er 175 nog niet eerder gecontroleerd; ze zijn willekeurig geselecteerd.

9.000 distributiecentra

De Arbeidsinspectie controleert sinds het begin van de coronapandemie, bijna tweeënhalf jaar geleden, distributiecentra extra vaak. Tijdens corona bestelden mensen vaker online, waardoor de werkdruk toenam en het aantal „ernstige ongevallen” ook, volgens de Arbeidsinspectie.

Het aantal distributiecentra is de afgelopen decennia fors gegroeid. Nederland telt er nu zo’n 9.000, die samen zo’n 40 miljoen vierkante meter beslaan. Veel personeel komt uit Oost-Europa, met name Polen en Roemenië.

Werken in een distributiecentrum: ‘Ik voel me een aapje dat steeds hetzelfde trucje doet’

De Arbeidsinspectie maakt zich zorgen over de behandeling van arbeidsmigranten in de distributiecentra. Het werk, waarbij de „fysieke belasting” zwaar is en de kans op aanrijding door een heftruck groot, wordt voornamelijk gedaan door uitzendkrachten, vooral arbeidsmigranten, aldus de Arbeidsinspectie. Die kennen hun rechten in Nederland vaak onvoldoende. „Zij worden voor korte of onzekere perioden aangenomen en zijn de Nederlandse taal vaak niet machtig”, schrijft de Arbeidsinspectie. „Arbeidsmigranten klagen vaak pas laat”, zegt een woordvoerder van de Arbeidsinspectie.

Volgens Anita Böcker, universitair hoofddocent rechtssociologie en migratierecht aan de Nijmeegse Radboud Universiteit, vergroten taal- en communicatieproblemen waarschijnlijk de kans op „ongelukken” op de werkvloer. „Arbeidsmigranten hebben formeel niet minder rechten dan Nederlandse werknemers”, zegt Böcker, „maar hr-afdelingen van grote distributiecentra laten buitenlandse krachten vaak werken via uitzendbureaus en kijken daarom minder naar ze om. Ze laten de begeleiding op en buiten de werkvloer over aan uitzendbureaus.”

De inspectie stelde afgelopen jaar 547 overtredingen vast, waarvan 28 zeer ernstig

547 overtredingen

De inspectie stelde afgelopen jaar 547 overtredingen vast, waarvan 28 „zeer ernstige” overtredingen. Tien keer schreef een inspecteur een boeterapport uit, op basis waarvan een boete kan worden opgelegd.

De controles bij distributiecentra borduren voort op eerdere inspecties en onderzoek van de Arbeidsinspectie. In 2020 werd al duidelijk dat distributiecentra vaak onveilig zijn, en tijdens de coronapandemie bleken de centra de coronaregels op grote schaal aan hun laars te lappen. Personeel voelde zich daardoor onveilig.

Philip Meijran, voormalig coördinator van de controles in distributiecentra, noemde vorig jaar in NRC grote uitzendbureaus doorgaans betrouwbaar. Maar, zei hij, als het de centra niet lukt genoeg mensen te vinden, gaan ze soms naar „schimmige” kleinere bureaus. Zulke uitzendbureaus opereren volgens hem op de rand van de cao en regelen vaak ook huisvesting voor de arbeidsmigrant. Dat is een gevaarlijke constructie, aldus de projectleider, want als de arbeidsmigrant zijn baan kwijtraakt, is hij ook zijn woning kwijt.

Gemeenten en provincies verzetten zich in toenemende mate tegen de komst van distributiecentra. Zo scherpte Noord-Brabant dit jaar de regels aan: distributiecentra kunnen er alleen nog worden gebouwd op hiervoor gereserveerde kavels, om de ‘verdozing van het landschap’ tegen te gaan.