Strandjutter Hester Loeff: ‘Zo, die heeft lange tentakels, kijk naar die mooie kleuren.’

Echt nieuwsgierig

In niet meer dan acht jaar tijd scharrelde ze de vondsten in deze kamer bij elkaar. „Ik hou heel erg van de 18de- en 19de-eeuwse manier van kijken. Dat was de tijd van de Verlichting, toen mensen echt nieuwsgierig naar de natuur gingen kijken, en zo tot allerlei nieuwe ontdekkingen kwamen.”

De kern van die blik is volgens haar: het vermogen tot verwonderen. „Dat is de manier om de wereld waar te nemen vanuit gevoel en nieuwsgierigheid.” Zo probeert zij dus ook te kijken naar de Noordzee. „We kijken vaak alleen maar naar wat wij aan de zee kunnen hebben, wat wij eruit kunnen halen, wat we eraan kunnen verdienen.” Daar wil zij wat tegenover zetten.

Loeff geeft sinds dit jaar zogeheten zee-lessen op basisscholen. Dan kijken de kinderen bijvoorbeeld door een loepje naar zand, om te zien welke schelpjes en zee-egeltjes daarin zitten. En ze gaat met schoolklassen naar het strand. Wat zie je voor vogels? Wat vind je tussen de schelpen? „Met schepnetjes in het water, dat vinden kinderen fantastisch. Dan zien ze direct: hé, hier leeft van alles.”

We kijken vaak alleen naar wat we aan de zee kunnen verdienen

Hester Loeff strandjutter

Op verzoek geeft ze de verslaggever ook maar meteen een zee-les. Aan het uitgestrekte strand bij Burgh-Haamstede, met uitzicht op de Deltawerken, een kwartier rijden vanaf haar huis. Het is één van haar favoriete scharrelstranden, omdat er zoveel verschillends aanspoelt. Ook uit verschillende zandlagen, die regelmatig worden omgewoeld door de zandopspuitingen in de omgeving bijvoorbeeld. Zo vind je op dit strand soms hele oude schelpen en fossielen. „Je kunt schelpen die in die oude zandlagen hebben gelegen vaak herkennen aan een blauwige kleur.”

Ze is vooral fan van wenteltrapjes: hoorntjes met een soort porseleinen draadjes die eroverheen gedrapeerd lijken te lopen. Samen vinden we ook een ander hoorntje, duidelijk fossiel want wat dof van kleur, van een soort die hier nu niet meer voorkomt. „Die is vele miljoenen jaren oud. En geeft je een mooi inkijkje in hoe het zeeleven er toen uitzag.”

Tijdens de wandeling liggen daarnaast opvallend veel sepiaschilden, die witte schilden, vaak een centimeter of vijftien groot, die mensen ook vaak ophangen voor de vogels. In het voorjaar is het paartijd van de sepia, een inktvis-achtige, waarna de mannetjes massaal sterven. In de maanden erna vind je daardoor schilden van de sepia’s op het strand, vertelt ze. Weer wat verderop spoelt net een kwal aan. „Zo, die heeft lange tentakels, kijk naar die mooie kleuren.”

Foto Merlin Daleman

Zwart ivoor

En dan, vlak voordat we het strand afwandelen, het hoogtepunt. Loeff grist iets uit het zand, vlakbij de golfbrekers. Laat het zien. Trots. Een zwart, licht gebogen, glanzend stukje, je zou het kunnen verwarren met aangespoeld hout. Maar bij nadere inspectie blijkt het harder, anders qua textuur en vorm. „Ik denk ivoor!” Ze weet het niet zeker, moet het thuis even onder de microscoop bekijken. „Je ziet hier een beetje een lijnenpatroon. Eigenlijk hebben alle slurfdragers met slagtanden dat.” Ineens enthousiast: „Ik denk een mammoet. Of een bosolifant, die kwamen hier ook ooit voor. Nee, ik denk een zuidelijke mammoet. Die was echt bizar groot, de voorouder van de wolharige mammoet. De mannetjes konden een schofthoogte van 4,5 meter bereiken.”

Thuis spoelt ze de slagtand af, zet hem op de foto. Ze vraagt haar online-netwerk van onderzoekers wat het stukje ivoor zou kunnen zijn, van welk dier is het precies afkomstig? De voorlopige conclusie volgt dezelfde dag nog per e-mail dankzij een bevriende mammoet-paleontoloog. Een zuidelijke mammoet, waarschijnlijk. Die gaat meteen in de collectie.

Foto’s: Merlin Daleman
Illustraties: Indra Bangaru