Trump stelt zich op ongelukkig moment voor Republikeinen opnieuw kandidaat

Zijn partijgenoten hebben hem bezworen er (ten minste nog even) vanaf te zien, maar toch kondigde Donald Trump dinsdagavond zijn kandidatuur voor het presidentschap aan. In zijn golfclub Mar-a-Lago in Florida, twee jaar voor de verkiezingen, zei hij dat hij voor de derde maal een gooi naar het hoogste ambt zal doen. Daarmee brengt hij op korte termijn de laatste senaatsrace voor de Republikeinen in gevaar. Op de langere termijn staat zijn kandidatuur borg voor hevige interne gevechten in zijn partij als die probeert het Witte Huis in 2024 te heroveren.

De aankondiging van Trump, die ook de formulieren vrijgaf waarmee hij zich als kandidaat heeft gemeld bij de Federal Election Commission, komt op een ongelukkig moment voor zijn partij. De Republikeinen likken de wonden van de teleurstellende verkiezingen van vorige week dinsdag. In plaats van optimaal te profiteren van de economisch onzekere tijden en het geringe vertrouwen in president Biden, haalt de Republikeinse Partij hoogstwaarschijnlijk ternauwernood een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden, hebben de Democraten hun meerderheid in de Senaat behouden, extra gouverneurszetels veroverd en hun positie in de verschillende staten niet zien verzwakken.

De Republikeinen wijzen naar elkaar voor de schuldvraag. Hun leiders in het Huis en de Senaat krijgen de schuld. De senator die dit jaar een partijplan presenteerde (respect voor de vlag, respect voor de politie, mannen zijn mannen en vrouwen zijn vrouwen) krijgt de schuld. Maar meer dan wie ook krijgt Donald Trump van zijn partijgenoten de schuld. Hij wordt verantwoordelijk gehouden voor de magere kwaliteit van Republikeinse kandidaten dit jaar. Degenen die hij steunde bij de Republikeinse voorverkiezingen en die daar bijna allemaal wonnen, hebben in grote getale verloren bij de algemene verkiezingen van vorige week.

Lees ook Trump blijkt geen garantie voor Republikeins succes

In veel staten en districten waar de Republikeinen nek aan nek gingen met de Democraten, hebben Trumps kandidaten verloren. Kandidaten die Trumps ongegronde beschuldigingen over verkiezingsfraude bij de presidentsverkiezingen van 2020 uitdroegen, hebben het verrassend vaak moeten afleggen. In zijn ruim één uur durende toespraak, die bol stond van de kritiek op de huidige regering en vooral van de loftuitingen voor zijn eigen presidentschap, repte de oud-president zelf dinsdagavond met geen woord over verkiezingsfraude.

Trumps kritische partijgenoten vrezen diens trouwe achterban, die Republikeinse politici lijken te kunnen maken en breken. Tegelijkertijd weten ze dat die een minderheid van het Amerikaanse electoraat vormen, en dat hun favorieten de rest van de kiezers afschrikken. Na 2016 hebben alle drie de verkiezingen dat nog eens duidelijk gemaakt. ,,Trump zei altijd dat we moe zouden worden van zo vaak winnen. Eerlijk gezegd ben ik het verliezen moe”, zei de Republikeinse staats-senator Todd Weiler van Utah.

Rechtszaken

Een van de redenen dat Trump haast heeft gemaakt met het startschot van zijn campagne – hij is de allereerste kandidaat die zich formeel presenteert – zou zijn dat hij op dit moment verwikkeld is in verschillende rechtszaken. Op de dag van zijn aankondiging getuigde in Georgia gouverneur Brian Kemp in een zaak over hoe Trump in 2020 druk uitoefende op Kemp en diens secretary of state in de hoop dat zij de uitslag zouden negeren en Trump de overwinning schenken. Op deze zelfde dag getuigde in New York de financieel directeur van de Trump Organization in een belastingfraudezaak, dat Trump zelf op de hoogte was van de financiële afspraken waar justitie nu onderzoek naar doet. En dat zijn niet de enige zaken waarbij Trump onder verdenking staat.

Lees ook Trump komt juridisch steeds meer onder vuur te liggen. Hoe kwetsbaar is hij?

Zijn deelname aan de presidentsverkiezingen zou, zo zeggen juristen en commentatoren in verschillende Amerikaanse media, hem kunnen behoeden voor vervolging. Het ministerie van Justitie zou in verlegenheid kunnen worden gebracht door zelfs maar de suggestie dat het als tak van de overheid zich mengt in het democratisch verkiezingsproces.

Op het moment dat Trump zijn kandidatuur uitsprak, twitterde Joe Biden vanaf zijn persoonlijke account een filmpje rond onder het motto ‘Donald Trump heeft Amerika laten zitten’. Overigens was Biden op dat moment in Indonesië voor de bijeenkomst met de G20. Toen een journalist aan hem en de Franse president Macron vroeg of ze een reactie hadden op de aankondiging van Trump, keken ze elkaar met ‘het lichtste neerbuigende glimlachje’, aldus de verslaggever en zei Biden: ,,Niet echt nee.”