Angela de Jong: ‘Ik noem het zelf altijd gewoon: nuchter verstand’

Ze staat nog niet op het tuinterras of ze wordt al herkend. „Ciao Angela!” roept een stem vanuit de keuken. Bij het Siciliaanse buurtrestaurant in Rotterdam-Noord kennen ze haar niet van de televisie. Angela de Jong woont vlakbij en komt er al vijftien jaar. Binnen liggen roodgeblokte kleedjes op tafel en hangen elftalfoto’s aan de muur. Buiten zitten we onder een weelderige pergola met druiven.

Ze lijkt licht buiten adem. Haar veelgelezen tv-column voor het Algemeen Dagblad (‘Angela kijkt tv’) is net af, aan de late kant. Ze schrijft hem ’s ochtends, vijf keer per week, en zit daarvoor de hele avond voor de tv.

Ze wil bijhouden wat er speelt in kijkcijferhits als Heel Holland Bakt, Boer Zoekt Vrouw of Chateau Meiland. Ze wil alles kijken wat live is en alles op NPO1, RTL4 en SBS6. Het liefst ziet ze de programma’s op het moment dat ze worden uitgezonden. Als dat echt niet lukt – door een ouderavond bijvoorbeeld, haar kinderen zijn vijftien, dertien en acht – kijkt ze een uitzending terug. Streamingsdiensten als Netflix laat ze links liggen. „Televisie is iets wat je met zijn allen hebt zitten kijken. Ook al hebben mensen een serietje aangezet, dan hebben ze ook nog wel even een talkshow meegepakt. Dat is toch waar het bij de koffieautomaat vooral over gaat. Televisie zal niet verdwijnen.”

„Bestellen?”, vraagt de ober. Ze kijkt bij de panini. „O, maar ik zie dat ze ook salades hebben.” Thuis kookt haar man meestal, hij is eindredacteur bij het AD. „Vaak groente met aardappelen, rijst, pasta en meestal ook vlees. Ik heb laatst voorgesteld om af en toe vegetarisch te worden maar dat stelden de kinderen niet op prijs.”

Linda de Mol

Vijf jaar geleden maakte tv-recensent Angela de Jong de oversteek naar de andere kant van het scherm. Ze won de quiz De slimste mens en bleek in haar element voor de camera. De hoofdredactie van het AD vroeg of ze de uitnodigingen van talkshows, die ze altijd afsloeg, voortaan ook eens wilde aannemen, om mee te praten op televisie als uithangbord van de krant. Met grote regelmaat is ze sindsdien te gast bij programma’s als Op1, Jinek, Beau, Goedemorgen Nederland, Vandaag Inside. Rap van tong en nooit verlegen om een mening, vaak verpakt in zinnen waarachter je het uitroepteken bijna kunt zien.

Wat bleek? Ze doet het zelf ook goed bij de koffieautomaat. Op sociale media valt half Nederland met de regelmaat van de klok over haar heen. Marcel van Roosmalen sprak eind vorig jaar in zijn NRC-column van „een orakel dat maar blijft rakelen”. Het satirische tv-programma Promenade introduceerde in de zomer van 2020 een Angela de Jong-gong, met een foto van haar gezicht, waar op geslagen werd als iemand iets aanhaalde wat zij had gezegd. Ze haalt haar schouders op. „Hoe zeg je dat? Ze kunnen beter over je fiets lullen dan over je lul fietsen. Kennelijk doe ik ertoe.”

BN’ers die ze in haar columns fileert, slaan ook via de media terug. Linda de Mol sprak begin dit jaar op haar website van „de sneue, intens valse Angela de Jong” – na een column over het misbruikschandaal bij talentenjacht The Voice of Holland. Het had Angela de Jong verbaasd dat Linda haar broer John niet had verteld over twee vrouwen die zich al in 2020 bij het blad Linda. meldden met beschuldigingen tegen coach Ali B. (dat wilden de vrouwen zelf niet, aldus Linda de Mol in haar verklaring). „Tot zover het beeld van de ‘hechte’ familie De Mol”, schreef Angela de Jong. „[…] Of loog Linda toen ze opschreef hoe close ze waren, omdat het sprookje zo lekker verkocht aan haar lezeressen?”

De ober brengt twee enorm diepe borden vol knisperend groen.

John de Mol

Zoals dat gaat met BN’ers, had Angela de Jong makkelijk nog veel vaker op televisie kunnen zijn. Ze ging niet in op uitnodigingen om mee te doen aan The Masked Singer, Expeditie Robinson en Comedy Central Roast. Zelfs een aanbod van John de Mol voor een eigen programma in de late avond, of als co-presentator van 6Inside, tegenhanger van showprogramma RTL Boulevard, liet ze lopen. Bijna drie ton per jaar zou ze gaan verdienen. „Ik heb nooit ook maar één minuut serieus overwogen om me met huid en haar over te leveren aan John de Mol. Als het geen succes is, sta je Huizenjacht te presenteren om je contract uit te dienen. En daarna is het klaar met Angela de Jong.”

Televisie is niet haar wereld, haar wereld is televisiekijken op de bank. Ze groeide op in Ouderkerk aan den IJssel (tussen Gouda en Rotterdam) in een streng-christelijk milieu. Op haar middelbare school droegen de meisjes rokken tot over de knie en werd homoseksualiteit afgekeurd, maar haar ouders waren niet zo streng in de leer. Ze lazen het AD in plaats van een christelijke krant („Mijn vader houdt heel erg van sport”) en keken televisie. Hoewel haar moeder stopte met werken toen Angela werd geboren, kreeg zij dezelfde opvoeding als haar twee jongere broers. „Mijn ouders hebben altijd tegen ons alledrie gezegd: leren, leren, leren. Dat was de enige manier om te zorgen dat je wat makkelijker je geld verdiende dan mijn vader. We hadden het prima thuis maar dat was omdat hij vaak tussen de zestig en tachtig uur maakte.” Hij was vrachtwagenchauffeur, haalde melk op bij boeren en bracht die naar de fabriek. Haar moeder was eerst doktersassistent, later kleuterjuf. Angela de Jong ging studeren in Utrecht (algemene letteren, specialisatie film- en televisiewetenschap). Ze liep stage bij Koffietijd, maar genoot meer van stukjes die ze schreef voor het huis-aan-huisblad, omdat dan haar naam erboven stond. Ze bleef thuis wonen tot ze 24 was. „Wij hadden het heel gezellig. Ik heb nooit de behoefte gehad om op een eenzame studentenkamer te gaan zitten.”

Johan Derksen

Nestgeur en trouw houden Angela de Jong op haar schijnbaar onverstoorbare koers. Ze hecht aan de wintersportvakanties met de hele familie. Ze kan zich niet voorstellen dat ze ooit ergens anders zal wonen dan in Rotterdam, of ergens anders zal werken dan bij het AD, waar ze in 2010 haar tv-column kreeg. Als ze „het prototype AD-lezer” beschrijft dat zich in haar stukjes moet herkennen, gaat dat ook over haar ouders. „Mensen die een zekere mate van welvaart hebben, die houden van een rondje fietsen, van uit eten gaan, van een of twee keer per jaar op vakantie, en die hun verjaardag vieren in een kring met toastjes.”

Op televisie komt ze op voor mensen die moeite hebben met het vaarwel zeggen van Zwarte Piet, voor dorpen die zich verzetten tegen de komst van een azc. Soms klinkt ze als een voorvrouw met een achterban. Dat begon, denkt ze, met de Brexit en de opkomst van Trump. „Paniek in Hilversum, het moest anders, ze moesten ook de gewone man bereiken.” Het gaf haar meningen een politiek tintje, ze wordt wel de populist onder de tv-recensenten genoemd. Ze denkt dat ze wat rechtser is dan de gemiddelde journalist, ze stemt VVD. „Maar absoluut geen FVD en ook geen PVV. En ik krijg ook regelmatig naar mijn hoofd dat ik een linkse hoer ben. Dus of het er nou zo duimendik bovenop ligt? Ik noem het zelf altijd gewoon: nuchter verstand.”

Een wesp begint haar te irriteren. „Ga eens buitenspelen”, zegt ze tegen hem. Ze mist de elektronische vliegenmepper die ze thuis heeft. „Dan wordt-ie geflambeerd.”

Een terugkerend kritiekpunt is haar onafhankelijkheid. Kun je wel objectief schrijven over talkshows waar je zelf kind aan huis bent? Onzin, vindt ze. Politiek commentatoren lopen ook rond op het Binnenhof, sportcommentatoren staan ook langs de lijn. „En dan zou ik bij Eva Jinek zo compleet starstruck zijn dat ik nooit meer kritisch over haar kan schrijven.” Sommige programma’s geven hun gasten een vergoeding. In het begin nam ze die weleens aan, nu niet meer. „Vandaag Inside betaalt 1.000 euro per keer. Best een leuk bedrag. Maar ik heb een prima salaris bij het AD. Dus dat laat ik hen overmaken aan het goede doel, de afgelopen tijd Giro555” (voor hulp bij rampen).

Ze heeft waardering voor Johan Derksen, „iemand die recht voor zijn raap is en tegen de stroom in durft te gaan”. Wat niet betekent dat ze hem altijd ontziet. Vorige maand botsten ze in Vandaag Inside over John de Mol, over wie zij volgens Derksen veel te kritisch is en hij volgens haar veel te positief. Na de uitzending afgelopen voorjaar waarin Derksen bekende als jeugdzonde eens een kaars tussen de benen van een laveloze vrouw te hebben geschoven – of neergezet, in zijn herziene versie – stond boven haar column: ‘Nooit gedacht dat Derksen zo diep kon zinken’.

Twee dagen later zat ze weer naast hem in het programma. Ze hield de vermanende toon vast. Wanneer Derksen begint over „de cancel- en wokecultuur die tegen ons is”, zegt ze dat hij te veel in de slachtofferrol kruipt. Even later: „En ik hoor niet bij de wokecultuur en ook niet bij de cancelfamilie.”

Over die wokecultuur. In 2017 was Zwarte Piet voor jou nog steeds zwart. Hoe is dat nu?

„Nou, ik ben wel meegegroeid. Ik heb aan mijn kinderen gezien dat het ze geen bal uitmaakt of ze in een roetveegpiet wel of niet Filemon Wesselink herkennen.”

Voorlopig wil ze door als tv-recensent. Ze kan zich niets leukers voorstellen. Zappend zit ze voor de tv en wacht tot ze verrast wordt. Dat gebeurt ongeveer een keer per week. „Iedere dag is godsonmogelijk, daar ben ik wel achter.”

Verrassend vond ze een deelnemer in het laatste seizoen van de realityserie Au pairs op NPO3. „Heel vrolijk, spontaan, niet zo’n millennial die d’r borsten in de etalage legt in een crop topje. Ze was lasser, kwam van Tholen, hield van dj’en en vissen. En toch bleek er van alles in dat koppie om te gaan. Ze valt op vrouwen en durfde dat thuis niet zo goed te zeggen.” Dat raakte haar. „Aan de buitenkant had ik niet gezien dat zij zo worstelde met dat soort dingen.” Het werd een column. Waarom? „Misschien hebben lezers een kind of kleinkind dat daarmee zit. Of al is het maar dat er nog tien mensen naar dat programma gaan kijken, dat dat meisje gezien wordt. Dat gun ik haar ook.”