Uitspraak Hooggerechtshof is een harde klap voor Bidens klimaatbeleid

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft donderdag een harde slag toegebracht aan het energiebeleid van president Biden. De conservatieve meerderheid van het hof beperkt de bevoegdheden van het federale milieuagentschap EPA om regels op te stellen ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. De conservatieve meerderheid van het hof stelt in de uitspraak dat het agentschap van het Amerikaanse parlement, het Congres, niet expliciet de bevoegdheid heeft gekregen om zulke regels op te stellen. Integendeel, stelt de uitspraak: het EPA heeft regels opgesteld die „lang nadat de gevaren van het broeikasgaseffect algemeen bekend waren, verscheidene malen door het Congres zijn gewogen en afgewezen”.

Het milieuagentschap EPA heeft vanaf 2015 zijn bevoegdheden om de uitvoering van regels te controleren, uitgebreid naar het opstellen van die regels. De reikwijdte van die regulering gaat het hof te ver. „Misschien dat het begrenzen van de uitstoot van broeikasgassen tot een niveau dat dwingt tot stoppen met de opwekking van energie uit kolen een verstandige oplossing is voor de klimaatcrisis”, schrijft opperrechter John Roberts, die de pen voerde bij deze uitspraak. „Maar het is niet aannemelijk dat het Congres het EPA de bevoegdheid heeft gegeven om op eigen houtje zo’n reguleringsprogramma op te stellen.”

Het EPA wilde eerst in kolencentrales opgewekte energie uitfaseren, en daarna ook aardgascentrales

Het programma van het EPA bestond eruit dat het eerst in kolencentrales opgewekte energie wilde uitfaseren en daarna ook die van aardgascentrales, ten gunste van zonne- en windenergie. De zaak is dan ook meteen in 2015 aanhangig gemaakt door enkele grote kolenbedrijven en door de staten West Virginia en North Carolina, waar veel kolen worden gewonnen. In de uitspraak van het hof worden de consequenties van dat programma samengevat als: „De regering voorzag dat deze regels miljarden aan investeringen zouden vergen, de prijs van elektriciteit zou opdrijven, de sluiting van tientallen kolencentrales zou afdwingen en tienduizenden banen zou kosten.”

Patstelling

De klap voor president Biden is enorm. Hij heeft beloofd dat de uitstoot van broeikasgassen in 2030 met de helft zal zijn verminderd en dat de hele economie in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Het hof heeft hem nu zijn belangrijkste instrument daarvoor uit handen geslagen. Juist in de politieke patstelling van het afgelopen decennium is het vrijwel onmogelijk gebleken parlementaire meerderheden te krijgen voor vergaande klimaatmaatregelen. De Republikeinse Partij wil er niet aan, maar ook onder Bidens Democratische partijgenoten is niet iedereen geneigd de kolenindustrie aan te pakken.

Een van de senatoren van kolenstaat West Virginia, Joe Manchin, heeft toen hij nog gouverneur was enkele malen zaken aangespannen tegen energieplannen van een Democratische regering. Dat Biden de kolenindustrie tegemoet probeerde te komen met geld voor investeringen in schonere centrales, heeft op de industrie weinig indruk gemaakt. Nu zal het heel lastig worden de beloofde energietransitie te volbrengen.

Rechter Elena Kagan, bijgestaan door de twee andere progressieve rechters aan het hof, schreef in een begeleidende afwijzing van de uitspraak: „Het hof heeft zichzelf – in plaats van het Congres en in plaats van het gespecialiseerde agentschap – aangewezen als beslisser inzake klimaatbeleid. Ik kan me weinig dingen voorstellen die griezeliger zijn.”

Het is nog onduidelijk hoe groot de gevolgen van deze uitspraak zullen zijn, voor het EPA, maar ook voor andere agentschappen. Opperrechter Roberts schrijft dat de kern van deze zaak teruggaat op het principe van „major questions”, oftewel zaken die zoveel gewicht hebben dat de wetgevende macht zich erover moet uitspreken.

Aan de andere kant schrijft hij met zoveel woorden dat deze uitspraak alleen gaat over deze ene serie regels van het EPA. Politieke en juridische analisten in Amerikaanse media kwamen er donderdagmiddag nog niet uit.