Bevrijd uit de jungle jaagt Betancourt alsnog haar ambitie na

Twintig jaar nadat een vorige poging uitliep op een zes jaar lange lijdensweg, wil Ingrid Betancourt een nieuwe gooi doen naar het Colombiaanse presidentschap. „Ik sta hier vandaag om af te maken wat ik en velen van jullie in 2002 begonnen”, zei ze dinsdag bij de bekendmaking van haar kandidatuur. Betancourt (60) zal in maart deelnemen aan de voorverkiezingen waarmee Centro Esperanza, een coalitie van middenpartijen, haar kandidaat voor het presidentschap gaat aanwijzen.

De politicus gold begin deze eeuw als bekendste gijzelaar ter wereld, nadat ze op campagne als presidentskandidaat van de kleine groene partij Oxígeno Verde door de FARC werd ontvoerd. De van oorsprong communistische guerrillabeweging hield haar vast in kampen diep in de jungle, waar ze regelmatig met kettingen zat vastgeketend aan bomen.

De FARC hield destijds ook honderden onbekendere burgers vast, uit zowel politiek als economisch motief (losgeld). Internationaal kreeg de uit de elite afkomstige Betancourt echter veruit de meeste aandacht, mede omdat ze naast de Colombiaanse ook de Franse nationaliteit bezit. Onder Colombianen leidde alle buitenlandse aandacht tot ergernis. Velen verweten Betancourt dat ze haar ontvoering zelf uitlokte door in FARC-gebied campagne te voeren.

Bevrijd door het leger

In 2008 werd Betancourt bevrijd bij een listige, maar omstreden reddingsactie van het leger, ‘Operación Jaque’. De FARC werd wijsgemaakt dat de regering bereid was tot een humanitaire deal. Betancourt, drie gegijzelde Amerikaanse huurlingen en elf Colombiaanse agenten en militairen zouden geruild worden voor gevangen FARC-strijders. In werkelijkheid werd een legerhelikopter overgeschilderd in de kleuren van het Rode Kruis, waarna de autoriteiten de guerrilla zonder een schot te hoeven lossen van haar waardevolste gijzelaars beroofden.

Na haar bevrijding verliet Betancourt de politiek en vertrok naar Europa, maar de afgelopen maanden liet ze zich weer vaker zien in haar geboorteland. Colombia gaat door een politiek turbulente periode. De zittende rechtse president Iván Duque is zeer impopulair en de pandemie en coronarecessie hebben het vertrouwen in de zittende politieke klasse weggeslagen. Vorig jaar was het land toneel van aanhoudende straatprotesten tegen de regering. Duque zelf is niet herkiesbaar en de partij van zijn politieke mentor, de nog altijd invloedrijke ex-president Alvaro Uribe, is op zoek naar een aansprekende kandidaat.

Meerdere oppositieblokken zien daardoor kansen om Uribes partij na jaren het presidentschap te ontfutselen. De terugkeer van Betancourt, maakt dit toch al drukke politieke toneel nog voller. Namens haar eigen coalitie heeft zich een half dozijn kandidaten gemeld, maar geen van hen maakt in de peilingen veel enthousiasme los. Als Betancourt hen, vooralsnog als enige vrouw, weet te verslaan, zal ze het in de eerste kiesronde (eind mei) in ieder geval moeten opnemen tegen de linkse oud-burgemeester Gustavo Petro en de kandidaat namens het rechtse Uribe-blok.

Feminisme

Petro gaat momenteel aan kop in de peilingen en Betancourt leek hem gelijk te kapittelen over zijn vrouwenstandpunt. In een interview met de Spaanse krant El País zei Petro vorig jaar dat het „oud-linkse feminisme uit intellectuele en stedelijke kring losgezongen is van de samenleving”, hij pleitte daarentegen voor een „volksfeminisme dat vrouwen concreet helpt”. Betancourt reageerde dinsdag dat het „feminisme niet intellectualistisch of gedateerd is; de vrouw heeft juist een onmisbare rol te spelen”.

Lees ook dit interview met Betancourt (2010): ‘Ik ben bang verlaten te worden’